J.J. Vriend, Na-oorlogse kleine landhuizen in Nederland (2e druk, 1956)
De eerste druk van Na-oorlogse kleine landhuizen verschijnt in 1954. Het boek is een opsomming van voorbeelden van moderne landhuisbouw in Nederland en toont naast ‘klassieke’ verdiepinghuizen, ook talloze bungalowontwerpen. In de tweede druk is de oorspronkelijke tekst onveranderd gebleven, maar zijn sommige voorbeelden “om hun uitgesproken romantisch karakter” weggelaten. Het huis is een gebruiksvoorwerp, aldus Vriend hierover. Grote glasramen in elk vertrek zijn oplossingen die weliswaar in het milde klimaat van Californië begrijpelijk en verantwoord zijn, maar die misplaatst zijn in ons Nederlandse klimaat.
Populariteit van de bungalow
De na de oorlog gebouwde landhuizen verschillen in vele opzichten van de vooroorlogse. De sterk gestegen bouwkosten en het nog steeds toenemende gebrek aan huispersoneel hebben ertoe geleid, dat in de laatste jaren voornamelijk landhuizen van bescheiden omvang zijn verrezen, waarvan vele van het ‘bungalow-type’.
De voorkeur voor de bungalow is waarschijnlijk mede te danken aan de stroom van buitenlandse illustraties op dit gebied, vooral uit Amerika. De Amerikaanse voorbeelden tonen ons een andere visie op wonen. Bevrijd wonen. Wonen op de begane grond in nauw contact met de natuur, een open plattegrond waarbij een vrije groepering van vertrekken mogelijk is, en die dus rekening houdt met individuele behoeften en voorkeuren.
Een eerlijke architectuur die kiest voor simpele vormen en vlakke gevels zonder ‘opgeplakte’, historiserende ornamenten. Architectuur die speelt met een afwisseling van materialen, van hout en steen, van ruwe en gladde oppervlakken. Verrassende details, bouwvolumes die in hoogte of zijdelings van elkaar verspringen. Eerlijkheid ook in het interieur: hout dat ‘puur’ wordt toegepast, waar mogelijk onbewerkt of onbeschilderd.
De bungalow spreekt in de naoorlogse jaren tot de verbeelding, toont een andere, betere? wereld dan de dagelijkse realiteit van oorlogschade, schaarste en woningnood.
Vriend spreekt van een bevrijdende invloed die de moderne Amerikaanse landhuisbouw in vele opzichten heeft: er is een grotere vrijheid in de groepering van de vertrekken, alle vertrekken kunnen direct met de tuin in verbinding worden gebracht en de intimiteit met een mooie omgeving wordt door het lage huis meer versterkt dan bij de verdiepingbouw. ‘Eerlijkheid’, ‘doelmatigheid’ en een ‘nieuwe kijk op wonen’ bepalen de verschijningsvorm van de bungalow.
Bron: J.J. Vriend, Na-oorlogse kleine landhuizen in Nederland (2e druk, 1956)
